Σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) σχετικά με την πειθαρχική ευθύνη δικηγόρων για τη συμμετοχή τους σε «τηλεδίκες»

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με την απόφασή του, Δεμερτζής κατά Ελλάδος της 11.05.2023, έταμε σημαντικά ζητήματα που αφορούν την πειθαρχική ευθύνη των δικηγόρων, ιδίως εν σχέσει προς τη συμμετοχή τους σε «τηλεδίκες».

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η πειθαρχική καταδίκη δικηγόρου (με ποινή προσωρινής παύσης 1 μηνός) για τη συμμετοχή του σε τηλεοπτική εκπομπή με θέμα υπόθεση εντολέως του, δεν παραβίασε το δικαίωμα ελευθερίας της έκφρασης, που κατοχυρώνει το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ.

Για να καταλήξει στο ως άνω συμπέρασμα, το Δικαστήριο διέλαβε μεταξύ άλλων τις εξής σημαντικές σκέψεις:

• Ο Κώδικας Δεοντολογίας Δικηγόρων, θεσπισθείς με αποφάσεις του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, ο οποίος απαγορεύει στους δικηγόρους να αναπαράγουν στα μέσα ενημέρωσης εν εξελίξει ή εκκρεμείς δίκες, συνιστά «ουσιαστικό νόμο» που δικαιολογεί κατ’ αρχήν τον περιορισμό του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης σύμφωνα με το άρθρο 10 ΕΣΔΑ.

• Η επιβολή της πειθαρχικής ποινής ήταν κατ’ αρχήν θεμιτή κατά την ΕΣΔΑ, καθώς είχε ως στόχο την προστασία της "υπόληψης ή των δικαιωμάτων των άλλων", τη διατήρηση του "κύρους και της αμεροληψίας της δικαστικής εξουσίας" και τη διασφάλιση της ορθής απονομής της δικαιοσύνης.

• Η τηλεοπτική παρέμβαση του δικηγόρου δεν ήταν απαραίτητη για την υπεράσπιση του εντολέα του, καθώς είχε όλα τα ένδικα μέσα (στη διάθεσή του) για να το πράξει ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων.

• Το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι δεν απαγορεύεται στους δικηγόρους να συμμετέχουν σε εκπομπές των μέσων ενημέρωσης που παρουσιάζουν νομικά θέματα γενικού ενδιαφέροντος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, τα θέματα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της εκπομπής, περιείχαν ορισμένες πολύ προσωπικές πληροφορίες που δεν είχαν αποκαλυφθεί προηγουμένως και αφορούσαν ιδιώτες και όχι δημόσια πρόσωπα. Επομένως, δεν αποτελούσαν μέρος μιας συζήτησης δημοσίου ενδιαφέροντος.

• Τέλος, το Δικαστήριο, στο πλαίσιο ελέγχου της αναλογικότητας της ποινής, αφού έλαβε υπόψη τα κριτήρια της ιδιότητας του προσφεύγοντος και του ρόλου που διαδραμάτισαν οι δηλώσεις του στο έργο της υπεράσπισης του πελάτη του, του βαθμού συμβολής σε μια συζήτηση δημοσίου ενδιαφέροντος, της φύσης των επίμαχων παρατηρήσεων, των ειδικών περιστάσεων της υπόθεσης και της φύσης της επιβληθείσας κύρωσης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πειθαρχική ποινή προσωρινής παύσης ενός μηνός, ήταν "ανάλογη προς τον επιδιωκόμενο νόμιμο σκοπό" και "αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία".

Επισυνάπτεται η απόφαση του ΕΔΔΑ, Δεμερτζής κατά Ελλάδος της 11.05.2023